Eskiden uçmak insanlar için inanılmaz bir hayaldi. Bugün ise havacılık, bir tutku olduğu kadar, oldukça saygın ve kazançlı bir meslek. Gelişen uçak filoları, genişleyen pazar ve artan pilot ihtiyacı da, insanları bu mesleğe yöneltmekte ama pilot olmak, beraberinde büyük bir özveriyi de gerektiriyor. Alınan sorumluluk yüzlerce insanın hayatı olunca, bu konu herhangi bir şekilde üstünkörü yaklaşımı kaldırmıyor.
Pilotluk için gerekli eğitimler ve belgeler olduğu kadar, kişisel özelliklerde önemli bir yer tutar. Kendine fazla güvenen, kurallara önem vermeyen ve dikkatli olmayan birinin pilot olması, büyük facialara yol açabilir. Bu nedenle, gerekli belgeleri ve eğitimleri almadan önce, pilot olmak isteyenlerin kendilerini sorgulamaları ve pilotluğa uygun olup olmadıklarını düşünmeleri gerekir.
Dil Yeterliliği
Maalesef, Türkiye’de ve Avrupa’nın birçok ülkesinde, pilot adaylarının aldıkları eğitimler ve uygulanan pratikler, pilot adayları için son derece yetersizdir. Örneğin, Türkiye’de pilot adayları, en fazla 2 veya 4 havalimanına, hep aynı komutlar, aynı aletler ve prosedürlerle iniş yaparlar. İngilizce iletişim (komünikasyon) eksiği de buna eklenince, büyük bir eğitim ve tecrübe açığı ortaya çıkar. Örneğin ABD’de, bir pilot adayı 50’ye yakın havalimanına, 10’dan fazla değişik iniş aletiyle prosedür uygular ve İngilizce komünikasyonu da daha başarılı uygularlar.
Pilot olmak için okul okumanın ve pratik yapmanın yanı sıra, İngilizce seviyesi de son derece önemlidir. Çünkü İngilizce, evrensel bir dil ve uçak içindeki aksamlardan, iniş komutlarına kadar birçok alanda, İngilizce konuşmak durumunda kalacaksınız. Bunun için, öncelikle Havacılık İngilizcesi testine girmeniz ve minimum 4 puan almanız gerekir. Bu puanı alamazsanız, çevrimiçi olarak veya bir okulda ICAO Havacılık İngilizcesi kursunu almanız gerekir.
Sağlık Raporu
Pilot olmanız için, sağlık durumunuzun elverişli olduğunu gösteren bir rapor da gerekiyor. Sağlık raporu almak için gerekenler: Kan ve idrar tahlilleri, Akciğer grafisi/filmi (sigarayı bırakın), EKG, Elektroensefalografi (EEG), Odyometri (işitme testi), Solunum Fonksiyon Testi, KBB Muayenesi, Görme Alanı Testi, Göz Muayenesi, Psikiyatri Muayenesi, Nöroloji Muayenesi, Dahiliye Muayenesi.
Eğitim
Pilotluk eğitimi için, üniversitelerin havacılık bölümlerine girmeniz ya da özel uçuş eğitimi almanız gerekiyor. Özel eğitimler, haliyle daha maliyetli oluyor. Özel uçuş okulunda 2 adet eğitim veriliyor ve başarılı olmanız halinde, PPL (Private Pilot Licence, Özel Pilotluk Lisansı) adlı bir belge kazanıyorsunuz. Bunu, uçak ehliyeti olarak da görebilirsiniz.
İlk olarak 4 hafta süreyle 165 saat yer dersi alıp, 40 saat uçuş yapıyorsunuz. Bu eğitimim maaliyeti ise 15,000 Euro civarında (günümüz kuruyla 50.000 küsur TL).
Bu eğitim sonrası kontrol uçuşu olarak da bilinen bir sınava giriyorsunuz (Check Ride). Bu sınavı geçince Cessna tipi uçakları kullanma hakkınız ve ATPL Lisansı (7.madde) sınavına girmek hakkınız oluyor.
Eğitimin 2. basamağında 823 saat yer dersi ve 160 saat uçuş yapmanız gerekiyor. Bu bölümün masrafı ise yaklaşık olarak 50,000 Euro (169,500 TL civarı). PPL lisansını aldıktan sonra Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nde 14 adet dersin sınava girip, hepsini en az %75 başarı seviyesiyle geçmelisiniz.
Not: 14 dersi geçmek için 4 oturum hakkınız bulunuyor, 4 oturumda hepsinden geçemezseniz, en başa dönüyorsunuz. 14 dersi vermeniz halinde ATPL-Frozen (Dondurulmuş ATPL) lisansını alıp pilotluğa emin adımlarla yürüyorsunuz ama daha gidecek yolunuz da kalıyor.
Sonuç olarak ATPL Lisansı için toplamda 210,000 TL gibi bir tutar harcanıyor (günümüz kuru).
Artık ATPL Frozen lisansını aldınız, şimdi ise önemli bir karar vermeniz gerekiyor: kullanacağınız uçağı seçmelisiniz. Bu seçime “TİP intibak” deniyor. Bu konuda fazla seçeneğiniz yok, Boeing ya da Airbus firmalarından birini seçip o uçağa ait TİP intibak eğitimini simülatörler aracılığıyla alıyorsunuz, ama bunun için de belli bir ödeme yapmanız gerekiyor.
Yukarıda, üniversite eğitiminden bahsedildiğini hatırlarsınız. Üniversite eğitimi burada devreye giriyor. Eğer iyi bir üniversiteden mezunsanız, bazı hava yolları TİP intibak eğitimini, daha sonra maaşınızdan kesmek üzere size sunuyor. Üniversiteye gitmeyenler ya da pek nitelikli eğitim almayanlar ise, 30.000 Euro, yani 90.000 liradan biraz daha fazla bir ödeme yapmak durumundalar.
Daha önce bahsettiğimiz bir durum vardı, ATPL lisansının sonundaki ‘’Frozen’’ (dondurulmuş) ifadesi. İşte onun işlevi, burada ortaya çıkıyor.
Öncelikle, 100 saat 3. Pilot olarak, gözlem yapmanız gerekiyor. Ama hala lisansınız, dondurulmuş durumda. Bunun ardından, 1500 saat uçuş yaptıktan sonra, ATPL lisansına geçiyorsunuz ve yardımcı pilot (First Officer) oluyorsunuz. 5000 saat yardımcı pilot olarak uçuş tecrübesi kazanmanın ardından, nihayet kaptan pilot olabiliyorsunuz.
Eğitimler çok zorlayıcı ve oldukça yüksek maliyetli, ancak yardımcı pilot olarak 5.000$ pilot olduktan sonra ise 10.000$ maaş alabileceğinizi düşününce, yapılacak yatırımlara değer gibi görülüyor. Uçmanın verdiği haz da cabası.