Her ne kadar zaman zaman nerede o eski bayramlar dense de, bayrama mahsus ritüellerimiz ve geleneklerimiz günümüzde de yaşatılmakta. Çocukluk çağlarında yaşadıklarını, tattıklarını zamanla değişen yaşam tarzıyla harman eden günümüz yetişkinleri de bu gelenekleri ellerinden geldiğince sürdürüyor. Her yörenin kendine ait farklı bayram gelenekleri olsa da toplumun genelinde atlanmadan sürdürülen bayrama özgü gelenekler genellikle her evde aynı şekilde yaşatılır.
Bayramlaşma
Anadolu’nun farklı şehir, kasaba ve köylerinde farklı adetlerle kutlanıyor olsa da bayram tüm toplumumuz için birlikteliği, beraberliği ifade etmekte. Köy ve kasabalarda bayramlaşmalar bayram namazının ardından köy veya kasaba meydanında topluca yapılır. Cami minaresinden nerede toplanılacağı ahaliye bildirilir. Kimi yerlerde ise ev hanımları evde hazırladıkları yemekleri bu meydana göndererek bayramlık sohbetlerin tatlanmasına katkı sağlar. Şehir hayatında ise aileler ve yakınları bayramın ilk günü aile büyüğünün evinde toplanır. Benzer şekilde hep birlikte yemekler hazırlanır, sohbetler edilir. Bayramlaşma genellikle küçüklerin büyükleri ziyaretiyle yapılır. Büyük şehirlerde zor olsa da; bayramda iade-i ziyaret geleneğini de birçok kişi elinden geldiğince sürdürmekte. Daha çok akranlar arasında uygulanan bu adet; aynı bayram içinde yapılmasa da bir sonraki bayramda mutlaka yapılır.
Bayramlarda yakınlarını kaybetmiş kişilerin mezarlık ziyaretleri de atlanmayan adetlerden biri haline gelmiştir. Mezarlık ziyaretleri genellikle arefe günü yapılır. Bunun dışında varsa hasta ziyaretleri, huzurevi ziyaretleri de bayramın birinci ya da ikinci günü yapılır.
Bayram Temizliği ve Alışverişi
Bayram öncesi genel ev temizliği yapılır, yemekler, atıştırmalıklar, tatlılar hazırlanır.
Bakımlı olma ve temiz görünme bayram hazırlıklarının arasındadır, o nedenle bayram öncesi tıraş bir çok yerde adettendir, sadece berberler değil, kuaförler de epey yoğun olur. Bakıma alınan sadece insanlar değildir, kentin caddeleri, meydanları, mağazaları da rengarenk süslenir. Bayram alışverişi ritüellerimizin başında gelir, çarşı pazar dolaşmaktan yorgun düşsek bile keyiflidir.
Bayramın ilk günü sabahı erkenden kalkılır, evin babası, dedesi bayram namazına gider. Evde kalanlar bayram sabahı güzel bir kahvaltı sofrası hazırlarlar. Kahvaltı öncesi aile hane içi bayram kutlaması yapar, eller öpülür, sarılınır, kucaklaşılır. Ardından aile hep birlikte bayram kahvaltısı yaparlar. Sonrasında sırasıyla aile büyüklerinden başlayarak bayram ziyaretleri yapılır.
Bayram Hediyeleri
Bayram denince akla ilk gelen çocuklardır. Çocuklar bu özel günler için kendilerine hediye alınacağını bilir ve bayram sabahını iple çeker. Çoğunluk giysi türü şeyler alınır büyükler tarafından. İlk günün sabahı kıyafetler giyildikten sonra büyüklerin elleri öpülür. Kahvaltı yapılır, ardından komşu evlere gidilir, kapıları çalınır çocuk hakkı olan şekerler toplanır. Belki bir mendil içine sarılmış minik hediyeler alınır. Bayram süresince mümkün olduğunca çok el öpülür, bol bol harçlık alınır; çocukları mutlu eden harçlığın miktarı değil, verilmiş olmasıdır, sahiplenme duygusunu edinmelerini sağlama, tasarrufa alıştırma, ihtiyaçlarını giderme, iyi ve güzel şeyler için harcamalarına ön ayak olmadır. Çocukların dışında aileler de kendi arasında hediyeleşebilir. Bayram anısına aile
fertlerine çorap eldiven eşarp gibi ufak hediyeler alınabilir. Bayram ziyaretlerine giderken de kolonya ya da lokum – çikolata götürülür.
Yardımlaşma
Fakir, muhtaç kişilere yardım elinin uzatılması, dargınların, küskünlerin barışması, barıştırılması için bayramlar bir fırsattır. Negatif duygu ve düşüncelerden uzaklaşmanın, bir tür arınmanın fırsat günleri. Yüzlerce yılın birikimi, kültürü, bayram geleneklerimizin ebediyete kadar sürmesini dileriz..