Şarap, meyvenin (genellikle üzümün) fermante edilmesiyle üretilen alkollü bir içecektir. Şarap yapmak için önce üzümler bağdan toplanır. Ardından ezilir sonra üzüm suyunda doğal olarak bulunan maya ve şeker birleşir. Aşamalı olarak şeker üretimi olur ve bu alkole dönüşür. Mayanın işlemi tamamlandığında, üzüm suyu şaraba dönüşür.
Şarap Çeşitleri Nelerdir?
Renklerine göre şaraplar:
Kırmızı şarap: Siyah üzüm şırasının cibre fermantasyonu ile elde edilirler.
Beyaz şarap: Beyaz üzümden ya da siyah üzümün sadece şırasından fermantasyon yolu ile elde edilirler.
Roze/Pembe şarap: Tercih edilen yöntem, kırmızı şaraplar gibi siyah üzümlerden yapılmasıdır. Maserasyon süresinin kısa tutulmasıyla şıra ve şaraba renk maddesi daha az geçtiği için pembe bir renk alır. Diğer bir yöntem ise kırmızı ve beyaz şarabın belli oranda harmanlanmasıyla elde edilmesidir.
İçerdikleri şeker miktarına göre şaraplar:
Sek şarap: 1 litresinde en fazla 4 gram şeker içeren şaraplardır.
Dömi-sek şarap: 1 litresinde en az 4, en fazla 12 gram şeker içeren şaraplardır.
Yarı tatlı şarap: 1 litresinde en az 12, en fazla 45 gram şeker içeren şaraplardır.
Tatlı şarap: 1 litresinde en az 45 gram şeker içeren şaraplardır.
Köpüklü Şaraplar:
Özellikle Fransa’da, şampanya ile karşılaştırılabilecek bir çok ilginç köpüklü şarap vardır. Bütün köpüklü şaraplar şampanya metoduyla üretilir.
İspanya’da şampanya metoduyla üretilen, ama şampanya kadar zarif olmayan köpüklü şarapları iyidir ve aynı zamanda fiyatları makbuldür.
Alman köpüklü şarapları değişik kalitelere sahiptir. Alman’ların ünlü Riesling beyaz üzümlerinden yapılanları önerilir.
İtalyan’ların iyi köpüklü şaraplarının büyük bir bölümü Asti Spumante‘dir. Asti, Piemont bölgesinde, Torino’nun güneyinde bir şarap kasabasıdır. Spumante ise İtalyanca köpüren anlamına gelir.
Kaliforniya’nın en önemli köpüklü şarapları Russian River (orada bulunan bir nehir) çevresinde yapılır.
Avustralya’da, şişede mayalandırılan köpüklü şaraplar özellikle Victoria bölgesinde üretilir.
Şarap Terimleri Nelerdir?
Şarapla ilgili kullanılan pek çok terim vardır. En çok kullanılan birkaçından bahsedelim.
Ağırlık: İyi şarapların dil üzerinde bıraktıkları kalıcı his.
Apelasyon: Şarabın yapıldığı üzümün geldiği ya da yetiştirildiği bölge.
Aroma: Şarabın kokusu.
Bacak: Şarap kadehte iken hafif dairesel hareketlerle çalkalanır ve böylece kadehin iç kısmında yükselir. Yollar halinde aşağıya doğru süzülürken de bardağın iç kısmında iz bırakır. Alkol oranı yüksek şaraplarda bu izler daha belirgin olur ve bunlara bacak denir.
Buşone: Mantar enfeksiyonundan etkilenmiş ve bozulmuş olan şaraplar için kullanılır.
Büyük (Güçlü): Çok yoğun şaraplar için kullanılır.
Degüstasyon: Şarabın özelliklerini değerlendirme, olumlu yönlerini ve kusurlarını saptama amacıyla yapılan tadım işlemi.
Doku: Bir şarabın ağızda bıraktığı his.
Gövde: Bir şarabın damakta bıraktığı dolgunluk hissine verilen ad. Alkol oranı yüksek olan şaraplar ‘’sağlam gövdeli’’ şeklinde adlandırılır.
Güçlendirilmiş Şarap: İçine alkol eklenmiş şarap.
Kav: Şarapların bekletildikleri mahzene verilen ad.
Kısalık: Bir şarap tükürüldükten ya da yutulduktan sonra ağızda bıraktığı tat kalıcı değilse, 1-2 saniye içinde kayboluyorsa o şarabın kısa olduğu söylenir. (Tam tersi = uzunluk)
Kupaj: Farklı özellikteki şarapların harmanlanması işlemine verilen ad.
Magnum: 1,5 litre hacmindeki (yani normal şarap şişesinin iki katı) şişelere verilen ad.
Oksidasyon: Fazla oksijene maruz kalma sonucunda oluşan şarap hatası. Bu şekilde olan şaraplar ‘’oksidize’’ olarak tanımlanır.
Önoloji: Şaraplarla ilgilenen bilim dalı.
Parlak: Özellikleri duyular tarafından güçlü bir şekilde fark edilen şaraplar için kullanılır. (Tam tersi = donuk)
Rizerva/Reserve/Reserva: Daha fazla yıllanmış ya da normaline göre daha üstün kaliteli şarap.
Someliye: Sadece şarap servisiyle görevli garsona verilen ad.
Tanen: Üzüm kabuklarında, çekirdeklerinde ve saplarında bulunan ve ağızda burukluk hissi uyandıran madde. Kırmızı şaraplarda daha çok mevcut olan tanenler, bu şarapların yıllanmalarına da önemli katkıda bulunurlar. Şaraba tanen, üzüm dışında yıllandırıldığı fıçıdan da geçebilir.
Vinifikasyon: Üzüm suyunu şaraba dönüştürme işlemi.
Yeni Dünya: Avrupa dışında şarap üreten ülkelere verilen genel isim. (Tam tersi = eski dünya)
Yuvarlaklık: Taneni, asiditesi ya da şeker oranından herhangi biri ön plana çıkmayan dengeli şaraplar için kullanılan terim.
Şarap Nasıl İçilir?
Öncelikle ne tarz kadehler kullanılacağına değinelim. Kırmızı şaraplar, aşağısı geniş, ağzı dar olan ve ülkemizde konyak bardağı olarak adlandırılan ayaklı kadehle içilir. Böylece aroması daha iyi hissedilir. Yeni bir şişeye başlarken mutlaka kadehinizi değiştirin.
Beyaz şaraplar ise, yine ayaklı, üst tarafı düz kadehlerle içilir.
Köpüklü şaraplar, ayaklı ve aşağısı tamamen dar, yukarı doğru genişleyen konik bardaklarla içilirler.
Şarabınızı içerken kadehinizi hiçbir zaman silme doldurmayın. En fazla ¾ oranında koyun. Şarabı küçük yudumlar halinde alın ve hemen yutmayın. Diliniz ve damağınız arasında şarabın kendine has burukluğunu, lezzetini ve sertliğini duyumsamaya çalışın.
Beyaz şaraplar genelde serin, kırmızı şaraplar ise oda sıcaklığında içilirler. Beyaz şarap tatlı ise 4-6 santigrat derece, sek ise 6-10 santigrat derece aralığında içilir.
Kırmızı şaraplar içilmeden önce havalandırılmalıdır. Bu süre şarap genç ise 10, yıllanmış ise 45 dakika kadar olmalıdır. Şaraplar kesinlikle içlerine buz atılarak serinletilmeye çalışılmamalıdır. Hiçbir şarap buzdolabında uzun süre bırakılmamalıdır. En uygunu şarabı buz kovası içinde muhafaza etmektir.
Prensip olarak; beyaz şarap kırmızı şaraptan, hafif şaraplar iyi kalitede bir şaraptan, sek şaraplar tatlı şaraplardan ve genç şaraplar da yıllanmış şaraplardan önce içilmelidir.
Yemeklerde genel olarak, beyaz etlerle beyaz şarap, kırmızı etlerle de kırmızı şarap tüketilir. yemek dışında şarabınızın yanında farklı çeşitte peynirler, baharatlı cipsler ve kuruyemiş tüketebilirsiniz.
Bir takım yiyeceklerle şarabın birlikte tüketilmesi önerilmemektedir. Bunlara örnek olarak; sirkeli ve ekşili ordövrler, enginar, tatlı yiyecekler ve salatalar.