Dostlarla sıcak sohbet ortamını, eşinizle romantik bir geceyi veya leziz yemeğinizi bir şişe şarap ile taçlandırmak isteyebilirsiniz. Elinizdeki şarabı kadehlere dağıtıp keyfini çıkarmadan önce tabii ki şarap şişesini açmanız gerekiyor. Şarap şişesi açmak için ilk yapacağınız hareket mantarın çevresindeki koruyucu bandı çıkartmak olmalı.
Eğer bir tirbüşonunuz varsa şanslısınız demektir, zira şarap şişesi en rahat tirbüşon ile açılır. Tirbüşon aslında Fransızca kökenli bir kelime olup (Tire-bouchon) dilimize yerleşmiştir. Tir “çek”, büşon ise “tıpa” demektir. Aslında şarap açacağının şarap içme konusunda bu kadar ünlü bir millet olan Fransızların kendi dilinden gelmesine şaşırmamak gerekir.
Tirbüşon genel olarak ucu sivri ve vida gibi burgulu bir parçası olan bir alet olsa da tirbüşonun da çeşitleri vardır: Klipsli türbişon, kollu tirbüşon (balerin) ve tek kulaklı (tavşan) tirbüşon.
Şarap şişesini düz bir zemine koyduktan sonra elinizdeki çeşide göre tirbüşonla şarap nasıl açılır sorusunun cevabını aşağıda görelim:
Klipsli ve balerin tirbüşon ile şarap şişesi nasıl açılır?
- Şişeyi tek elinizle sabitleyin ve tirbüşonu mantarın tam ortasına batırın.
- Hafifçe bastırarak tirbüşonu saat yönünde çevirin.
- Eğer elinizdeki tirbüşon klipsli bir tirbüşonsa direkt ve dik olarak yukarıya çekip mantarı çıkartın.
Kollu tirbüşonun kanatları vida mantarın içine girdikçe yukarı doğru açılacaktır. Bu kolları tutup aşağıya doğru kapattığınızda mantar çıkacaktır.
Tavşan tirbüşonda işlem biraz daha farklı:
Bu tür tirbüşonun iki kulaklı tutacağı ile şişenin ağzı tutturuluyor. Diğer tek uzun kulak bulunduğu yerin tam tersi yöne çevrildiğinde burgu mantara geçmiş oluyor. Tek kulağı eski yerine getirdiğinizde şarabınız açılmıştır.
Eğer tirbüşon yoksa şarap nasıl açılır? Öncelikle tirbüşon görevi görebilecek diğer malzemelere göz atalım:
- Kancalı vida: Alet çantanızda bir kancalı vida varsa çok rahat tirbüşon gibi kullanabilir, aynı yöntemlerle mantarı dışarı çıkartabilirsiniz.
Küçük bir ipucu: Mantarı dışarı çıkartırken kancaya bir kalem geçirip tek elle bu kalemi tutarken, diğer elle şişenin ucunu tutarsanız daha az güç sarfederek mantarı çıkartabilirsiniz. - Aynı şekilde normal ama uzun bir vida tirbüşon gibi batırılarak kerpeten veya pense yardımıyla çekilip çıkartılabilir.
- Swiss çakıların ucundaki burgu ve İtalyan kilitlerin silindir formundaki anahtarları da benzer vazifeyi görebilir.
Tüm bu malzemeler ile hatta mantarın tam ortasına ve dikey biçimde batırılmazsa tirbüşonla bile mantar çıkarma işlemi esnasında, mantarın parçalanıp parçalarının şarabın içine düşme riski vardır. Tabii ki bu zevk ve görsellik açısından çok tercih edilmeyen bir durum olmakla birlikte mantar parçaları şarabın içinde uzun süre kalmadan –ki uzun süre kalması şarabı bozabilir- şarabı basit bir süzgeçle bir şarap sürahisine (kalaf) aktararak şarap keyfinizi sürdürebilirsiniz.
Peki mantarı şarabın içine iterek şarap nasıl açılır? Bir kalem –kalemin tersi ile- veya pil kullanarak mantarı tek parça halinde şişenin içine itmeyi deneyebilirsiniz. Aynı şekilde tornavidayı hafifçe batırarak çekiçle vurmayı deneyebilirsiniz. Bu işlemdeki püf noktası mantarı içindeki havanın azar azar çıkmasını sağlayacak şekilde yavaş yavaş itmektir. Aksi takdirde yüzünüz, üstünüz başınız dahil her yere şarap sıçraması ve etrafın batması kaçınılmazdır.
Son olarak sonuca ulaşmak daha uzun süreceği için hem sabır, hem de güç gerektiren başka bir yöntemden bahsedeceğiz: Şarabın alt tarafına bir havlu veya bez koyarak elinizle veya başka bir yere vurarak mantarı dışarı çıkarmaya çalışmak. Bu gerçekten biraz meşakkatli bir işlemdir ve şarap şişesinin kırılmamamasına dikkat etmeniz gerekir.