Pusulanın aynı doğrultuda ve zıt yönleri gösteren bir göstergesi bulunmaktadır. Pusula üzerindeki ibrenin renkli ucu daima Kuzey yönünü göstermekte ve bundan yola çıkarak diğer yönler de anlaşılabilmektedir. Pusulada yönler, İngilizcede bu anlama gelen kelimelerin baş harfleri kullanılarak belirtilmektedir.
Kuzey : N (North)
Güney : S (South)
Doğu : E (East)
Batı : W (West)
Harfleriyle ifade edilmektedir.
Pusula, manyetik bir cihaz olması nedeniyle manyetik alana sahip diğer metallerden etkilenebilmektedir. Bu nedenle, pusulanın çalışmasını etkileyebilecek saat, cep telefonu, tablet, bilgisayar, metal aksesuarlar gibi eşyaların pusula ile aynı ortamda bulundurulmaması gerekmektedir.
Pusulayı Tanıyın
- Taban plakası üzerinde pusulanın gömülü olduğu basit, plastik kısımdır.
- Seyahat okunun yönü, taban plakasının pusuladan uzaktaki yönünü gösterir.
- Pusula yatağı, manyetize pusula iğnesini içeren plastik halka şeklindeki basit yapıdır.
- Döner kapsül, çemberin 360 derece açılarını gösteren bükümlü kadrandır.
- Manyetik iğne, pusula yatağında yöne göre dönebilen iğnedir.
- Yön oku, pusula yatağındaki manyetik olmayan oktur.
- Yön çizgileri, pusula yatağında, yön oklarına paralel çizgilerdir.
Pusulanın Özellikleri Nelerdir?
- Pusulanın üzerinde bulunan ibrede kuzeyi gösteren uç, kolay fark edilmesi için genellikle kırmızı renktedir.
- Pusulada, içi sıvı ile dolu bir döner kapsül ve pusula iğnesi adı verilen bir ibre bulunmaktadır. Döner kapsülün amacı, pusula iğnesindeki titreşimleri azaltarak doğru yön tespiti yapabilmeyi sağlamaktır.
- Döner kapsül çevresinde bulunan bilezik üzerinde 0 ile 360 arasında dereceler işaretlenmiştir.
- Pusulanın tabanının şeklinin dikdörtgen ve şeffaf olması, döner kapsülün alt kısmında gidilecek yönü gösteren okun bulunması ve pusula kenarının uzun olması, pusulanın daha rahat kullanılmasını sağlamaktadır.
- Genellikle pusula ile Kuzey yönünün belirlendiği bilinse de; sadece kuzey değil, diğer tüm ana ve ara yönler de pusula ile bulunabilir.
Pusula ve Haritayı Birlikte Kullanarak Yön Bulmak
Pusula ile yön bulmak için, haritadan yararlanılabileceği gibi, harita olmadan da pusula yardımıyla yön bulmak mümkündür. Eğer harita ile yön bulunacaksa, öncelikle kerteriz açısının belirlenmesi gerekecektir. Kerteriz almak için; harita düz bir yüzeye yayılır. Bulunulan nokta ile gidilecek nokta hayali bir çizgi ile birleştirilir ve pusulanın uzun kenarı hayali hedef çizgisinin üzerine gidilecek noktayı gösterecek şekilde yerleştirilir. Pusulanın dış kadranında bulunan bilezik içindeki çizgiler haritanın düşey çizgileri ile paralel olana kadar çevrilir ve böylece kerteriz açısı bulunur. Pusula harita üzerinden kaldırıldığında pusula üzerindeki ibrenin renkli kısmı ile bilezikteki kuzey işareti çakışıncaya kadar kendi etrafında dönülerek gidilecek yön tespit edilir.
Harita Olmadan Pusula ile Yön Bulmak
Harita olmadan pusula ile yön bulmak gerektiğinde; pusula, ibrenin rahat hareket edebilmesi için elde yere paralel ve düz olarak tutulur. Pusula üzerindeki okun renkli ucu bilezikteki kuzey işareti ile çakışıncaya kadar kendi etrafında dönülerek gidilmek istenen yön tespit edilir. Ardından gitmek istenen yöne doğru kerteriz alınır ve pusula açısından derecesi kontrol edilir. Daha sonra asıl gitmek istenen yöne yani kerterize doğru dönülür, kaybolmayı engellemek için destekleyici başka alt kerterizler de alınır. Pusulayı sürekli elimizde tutamayacağımızdan başka kerterizlerde almak rotamızdan çıkmamızı engeller.
Pusula kullanırken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta gerçek kuzey ya da harita kuzeyinin farkıdır. Gerçek kuzey haritada bütün boylamların kesiştiği kuzey kutbundaki noktadır. Haritayı açtığınızda en tepesinde gerçek kuzey gösterilir. Maalesef manyetik alanda olan değişimlerden dolayı, pusulanız gerçek kuzeyi değil manyetik kuzeyi gösterecektir.
Manyetik kuzey, manyetik alanın dünyanın ekseninden 11 derece eğimle bulunduğu manyetik alanı ifade eder, bazı noktalarda bu eğim 20 dereceye kadar çıkabilmektedir. Dünyada bulunduğunuz yere bağlı olarak, manyetik eğimi daima hesaba katmalısınız.
İlk bakışta fark önemsiz gözükse de, 1 millik (1.6 kilometrelik) bir seyahatte 1 derece sapma, sizi yoldan 30.5 mt dışarı çıkarır.30-35 km’ lik bir yolculukta rotadan sapmanızı düşünün. Bu nedenle eğim farkını hesaba katarak rotayı ayarlamak çok önemlidir.