Bedenimizdeki birçok refleks ve sistem, yaşantımızı kolaylaştırmak için, bir sebep sonucu oluşur. Kalbimiz üzerindeki basınç arttığında, refleks halinde, öne doğru eğiliriz ve böylece, göğüs kafesindeki basınç azalır ve daha rahat nefes alırız. Bu örnekte olduğu gibi, reflekslerin hemen hepsi, hayatımızı kolaylaştırmak için geliştirdiğimiz, doğal hareketlerdir.
Bu hareketler arasında, nedeni hala tam olarak bilinemeyen, vücuda herhangi bir yararı olduğu gözlenmeyen refleksler de vardır. Bunlardan birisi, hıçkırık olarak bildiğimiz olaydır. Hıçkırık nasıl geçer, nasıl önlenir, neden oluşur, bunlara dair ufak tefek bilgiler olmasına rağmen, bu refleksin gelişmesine sebep olan gelişim süreci, hala tam olarak çözülebilmiş değildir.
Aslında hıçkırık, nefes almamız açısından oldukça önemli olan diyafram kasının, istem dışı bir şekilde kasılması sonucu oluşan ve bu kasın tekrar tekrar kasılması sonucu, istem dışı olarak, vücuda hızla hava çekmemize sebep olan bir reflekstir. Hıçkırık tuttuğunda, içeri hava çekilmesi sonucu, ses telleri birden bire kapanır böylece hıçkırık sesi olarak bildiğimiz ses oluşur.
Hıçkırığın Nedenleri
Hıçkırığın nedenleri arasında, aşırı dolu mide, alkol alımı gibi nedenler olabilir ve birçok hıçkırık aslında önemsizdir. Ama bu, her hıçkırığın önemsiz kabul edilebileceği anlamına gelmez. Hıçkırık, çok ani gelişen, güçlü bir refleks olduğu için, hem bu reflekse neden olan durum, hem de bu kasılma sonucu ortaya çıkabilecek olan hasar, oldukça önemli boyutlara ulaşabilir.
Midenin aşırı dolması sonucu, her yemek sonrasında, hepimizin yaşadığı gibi, kısa süreli ve çok şiddetli olmayan hıçkırık tutması görülebilir. Bunun yanı sıra, alkol alımı, birbirine karışmaması gereken yiyecek ve/veya içeceklerin birlikte alınması, çok sıcak ve çok soğuk yiyeceklerin art arda tüketimi veya heyecan, korku gibi durumların sonucu olarak, midenin aşırı genişlemesi ve çok yakınında bulunan diyafram kasına çarpması ile hıçkırık tutabilir. Bu pek de ciddi olmayan, mide üzerindeki baskı bittikten sonra, ortadan kalkacak bir durumdur.
Uzun Süreli Hıçkırık Hastalık Habercisi Olabilir
Hıçkırık tutması, genellikle birkaç dakika kadar sürer ve vücuda pek zarar vermez, hıçkırık tutan kişi, genelde pek bir şeyden şikayetçi olmaz. Ama günler, haftalar, hatta aylar süren, inatçı hıçkırıklar da vardır. Bu hıçkırıklar, çok dikkatli olunması gereken, ardında ciddi zararlı etkiler bırakabilecek duruma ulaşabilir. Örneğin, uzun süren ve bir türlü geçmeyen hıçkırığın sebepleri arasında, böbrek hastalığı ya da akciğer iltihaplanması gibi, ciddi sorunlar olabilir.
Ayrıca, güldüğümüz sırada, açılan ağzımızdan içeri aldığımız hava, çok hızlı bir şekilde gırtlak kapağına doğru eser ve diyafram sinirlerini uyarır. Böyle durumlarda da, kısa süreli hıçkırık tutması görülebilir. Bunun yanı sıra, heyecanlandığımız ve ya korku ve stres gibi hisler yaşadığımız zaman, salgılanan hormonların diyafram kaslarını uyarması sonucu, yine korkulmaması gereken hıçkırık tutmaları yaşanabilir.
Aynı şekilde, hamilelik sırasında, büyümekte olan bebeğin diyaframa baskı yapması, hıçkırık tutmasına sebep olabilir. Oldukça yaygın ve normal bir durum olan bu hıçkırık çeşidi, hemen her kadının karşılaştığı bir durumdur.
Ama bunlar dışında, iki günden fazla süren ve ‘’inatçı hıçkırık’’olarak adlandırılan durumlar da vardır ve bu hıçkırıklar, büyük hastalıkların belirtisi olabilir. Nadir olmakla beraber, bir aydan uzun süren hıçkırık tutmaları dahi vardır. Kilo kaybı, yorgunluk, uykusuzluk gibi sonuçlar doğuran bu hıçkırıklar, dikkate alınmalıdır.
Ayrıca hıçkırığın nedenleri arasında reflü, menenjit, MS benzeri hastalıklar, kalp büyümesi, mide kanseri, karaciğerde tümör, kanser, enfeksiyonlar, felç ya da yaralanma benzeri, merkezi sinir sisteminde yaşanan problemler, baş, boyun ve göğüs sinirlerindeki tahriş durumu (irritasyon) gibi ciddi hastalıklar bulunur.
Tümör, kist, guatr, larenjit, boğaz ağrısı gibi problemler sonucu, diyafram kasıyla ilgili sinirlerin hasar görmesi veya uyarılması durumu, inatçı ve uzun süren hıçkırıklara sebep olabilir.
Bunlar gibi, merkezi sinir sistemi hastalıkları, alkolizm, diyabet, anestezi, böbrek yetmezliği ve sakinleştirici ilaçlar gibi durumlar, uzun süren, pek rahatsızlık verici hıçkırıklara sebep olabilir. Bu tip hastalıkların tek belirtisi, elbette hıçkırık olmaz. Ama uzun süren bir hıçkırık durumunda, muhakkak doktora gitmek gerekir.
Hıçkırık Nasıl Geçer?
Genellikle hıçkırık tuttuğunda, ıkınma, su içme, korkma, nefes tutma gibi yanlış yöntemler denenir. Halk arasında denenen bu tarz yöntemler, daha büyük problemlere sebep açabilir. Hıçkırıktan kurtulmak için yapılması gereken şey; karbondioksitin artırılmasıdır. Evde, kendi yöntemlerinizle yapabileceğiniz, kese kağıdı gibi bir araca solumak ve bu şekilde, karbondioksit oranını artırmak hıçkırığı geçirmek için en iyi yöntemdir.
Ama bunun, sadece kısa süreli ve önemsiz hıçkırıklarda geçerli bir yöntem olduğunu unutmayın. Uzun süren hıçkırık durumlarında, doktora başvurmanız oldukça önemlidir.