Yapımı oldukça basit olan ayran, Türk mutfağına ait en yaygın içeceklerden biridir. Bunun yanı sıra Ermenistan, Azerbaycan, İran, Bulgaristan ve bazı Balkan ülkelerinde, Doğu ve Orta Asya ülkelerinde de yapılır.
M.S. 552-745 yılları arasında hüküm süren Göktürkler, ekşiyen yoğurdun ekşiliğini azaltmak için yoğurda su eklemişler. Böylece ayran tesadüfen ortaya çıkmıştır.
Ayran Çeşitleri Nelerdir?
Susurluk Ayranı: Balıkesir yöresinde ufak bir elektrikli motorla kazandan yukarı çekilen ayran, dar bir boru aracılığıyla yukardan tekrar kazana boşaltılır. Bu devir daim sürecinde ayranın üzerinde yoğun bir köpük oluşur. Bu ayran Susurluk ayranı olarak bilinir.
Yayık Ayranı: Yayık, tereyağı elde etmek için sütün ve yoğurdun içinde çalkalandığı kaba verilen isim. Saatlerce süren çalkalamadan sonra tereyağı oluşur, yayıkta kalan içecek ise ayrandır. Türkiye’nin bazı doğu kesimlerinde karıştırma yöntemi ile elde edilen yayık ayranı da köpüklü ve oldukça lezzetlidir.
Ayranın Faydaları Nelerdir?
- Ayran, yaz aylarının ferahlatıcı ve serinletici bir içecek alternatifi oluşunun yanı sıra her yaşta bireyin tüketebileceği sağlık koruyucu bir kalkandır.
- İçerisinde bulunan yoğurt bakterileri sayesinde vücut için önemli besin değerine sahiptir.
- Bol miktarda B vitamini içerir.
- Bağırsak faaliyetlerinin düzenlenmesine yardımcıdır.
- Kemik erimesi riskini azaltır.
- Mide sağlığı için yararlıdır.
- Sakinleştirici etkisi vardır.
- Tokluk hissi yaratır ve metabolizmayı hızlandırır.
- Sıcak havada sıvı ve mineral kaybını önler.
Ayran Nasıl İçilir?
- Ayran yapımında doğal, yağlı koyun yoğurdu tercih edilir.
- Bir ölçü yoğurda en fazla bir buçuk ölçü su karıştırılır.
- Daha lezzetli olması için su yerine süt kullanıldığı da görülmüştür.
- Tercihe göre değişen miktarda tuz eklenir ve iyice karıştırılır.
- Ağır yemeklerin yanında hafifletici bir içecek olarak tüketilebilir.
- İçine nane yaprakları ekleyebilirsiniz.
Dikkat Etmeniz Gereken Noktalar:
Aşırı tüketimi, gaz oluşumuna ve aşırı uyku haline sebep olabilir. Üst üste birkaç bardak içilmesi tavsiye edilmez.
Ayranı evde yapıyorsanız yoğurdunuza eklediğiniz suyun soğuk olmasına özen gösterin.