Gıda üretiminin inanılmaz bir düzeye çıktığı çağımızda, gıdaların organik oluşu da önem kazandı. Her aşamasında kimyasal maddelere ve genetik müdahalelere maruz kalan besin maddelerinin yol açabileceği sağlık sorunları, insanları sağlık ve organik gıda aramaya yöneltti. Bu nedenle, organik gıda pazarı, geçen her gün genişliyor. Genişleyen bu pazar, daha sağlıklı ve doğal gıda maddelerine ulaşmak için, yeterince alternatif bulabilmemizi sağlıyor.
Hormonlara maruz kalmayan, obezite gibi çağın getirdiği ve çok sık rastlanan hastalıklara yakalanmamıza sebep olmayacak besin maddeleri, doğal ortamlarında ve gerekli koşullarda, zararlı maddeler içermeyen organik gıdalardır.
Organik Tarım Nedir?
Organik tarım ifadesi, biraz açacak olursak, tarlaya ekiminden sofraya ulaşmasına kadar içine hiçbir kimyasal bulaşmamış, hiçbir yabancı maddeye maruz kalmamış gıdaların üretimidir.
Organik tarım; doğaya ve insana zarar vermeyecek şekilde yapılan üretim yöntemidir. Organik tarım sertifikası alacak ürün ya da ürünlerin; uzun süredir geleneksel tarım yapılmamış toprakta üretilmesi gerekmektedir. Organik gıda sertifikası süreci, oldukça uzun bir süreçtir. Toprağın, kullanılan bütün ham maddelerin, üretim şeklinin, depolama, ambalajlama şeklinin, tesisin; kontrolü, denetlenmesi, analizleri sürecini içerir. Uygun görüldüğü takdirde; organik gıda sertifikası verilir. Denetlemeler de haberli, habersiz şekilde sürekli devam ettirilir. Görüldüğü üzere kolay bir süreç değildir. Konvansiyonel tarıma göre fiyatlarının yüksek olmasının en büyük sebebi de budur.
Türkiye’de organik tarım sektörüne yönelik uygulamalar ve kurallar, 5262 numaralı “Organik Tarım Kanunu” ve “Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik” ile belirlenmiştir. Ülkemizde organik tarım yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler bu kanun hükümlerine uymak zorundadır.
Organik gıda kavramının yaygınlaşması, konvansiyonel ürünlere oranla yüksek fiyatlı olması ve özellikle çocuklu aileler tarafında aranan ürünler olması sebebiyle; piyasada bazı satıcıların tam organik olmayan ürünleri de organik etiketiyle satmaya başladıklarını görüyoruz. Bir gıdaya ederinden fazla ücret ödemek; üstelik organik olduğunu düşünerek yediğimiz, yedirdiğimiz ürünlerin aslında masum olmadığını öğrenmek oldukça can sıkıcı. Organik tarım sertifikalı, denetlemeye tabi ve düzenli analizleri yapılan tesislerin gerçekleştirdiği üretim yöntemidir. Pazarda, marketlerde görebileceğiniz; hormonsuz, köy mahsulü, doğal gibi ibarelerle pazarlanan ürünler; ürünün organik olduğunu göstermez. Bu tarz durumlara maruz kalmamak için organik gıdayı tanımanın birçok yöntemi vardır.
Organik gıda nasıl anlaşılır?
- Bunlardan ilki, alış veriş yapacağınız yerdir. Büyük marketler, organik gıda pazarları, çiftlikler ve bunların online alışveriş siteleri gibi bilinen, belge ibrazında bulunan yerleri tercih etmelisiniz. Büyük şehirlerde belediyeler ve ekolojik tarım dernekleri tarafından desteklenen organik pazarlar bu konuda güvenilirdir. İstisnalar olabileceği gibi standart semt pazarlarında organik gıda bulmak pek mümkün değildir.
- Dikkat etmeniz gereken en büyük nokta, ürünün organik olduğuna dair mevzuatta belirtilen “organik ürün” logosu bulunmasıdır. Ayrıca Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen sertifikasyon kuruluşunun logosu da yer almalıdır. Bakanlığın yetkilendirdiği sertifikasyon kuruluşlarını bakanlık resmi sitesinde bulabilirsiniz.
- Logonun yanında, organik tarım etiketi bulunmalıdır. Bu etikette, adı, hasat yılı, kime ait olduğu, kod numarası ve bunun gibi bilgiler yer almalıdır.
- Bir gıdanın organik olması için, yetişmesine uygun mevsimde alınması gerekir. Uygun mevsim dışında, kimyasal müdahalelerle de meyve ve sebze yetiştirilebilir, ancak bu ürünler organik değildir. Bu nedenle, meyve ve sebzeleri, uygun mevsimleri dışında tüketmemeye dikkat etmelisiniz.
- Meyvelerin kendilerine has, onları ayırt etmeye yarayan tatları ve kokuları da vardır. Gıdanın organik olduğunu gösteren verilerden birisi de budur. Mevsiminde, uygun koşullarda ve kimyasal müdahalelere bağlı kalmadan yetişen meyvelerde, bu doğal koku ve tat mevcut olacaktır.
- Ayırt edici noktalardan bir diğeri, meyvelerin kabuklarıdır. Hormon ilave edilmiş meyvelerin kabukları serttir.
- Organik gıdalar, doğal süreçlerde, orijinal özellikleriyle yetişirler. Her meyvenin görünümü, aldığı güneş ışığına, yetiştiği şartlara göre değişiklik gösterebilir. Bu belirti, gıdanın organik olduğunu gösterir. Çünkü hormonlu ve GDO’lu meyveler, muntazam ve tek tip görünüme sahiptir. Genellikle aynı boyut ve görünümde olurlar. Bu şekilde de, doğal olmayan gıdaları fark edebilirsiniz.
- Organik gıda deyince aklımıza sadece meyve-sebze gelmesin. Birçok ambalajlı gıda ürünleri, deterjanlar, ev ürünleri, kozmetik ürünler de organik olabilir. Gerçekliğini anlamak için elimizdeki en önemli ve tek veri de sertifika ve belgelerdir. Organik üretim bütün süreçleriyle şeffaf ve izlenebilir olduğundan; organik ürünlerin gerçekliğiniz birkaç basit bilgi ile kontrol edebilmeniz mümkündür.
Son olarak organik tarım farklı ülkelerde değişik isimlerle anılmaktadır. Almanca ve Kuzey Avrupa dillerinde “Ekolojik Tarım”, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca’da “Biyolojik Tarım”, İngilizce’de “Organik Tarım” Türkiye’de ise “Ekolojik veya Organik Tarım” eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. İthal organik ürün alıyorsanız; biyolojik, organik ve ekolojik terimlerinin kullanılması sizi yanıltmasın; üçü de aynı anlama gelmektedir.