Kişilerin birbirleriyle, kurumlarla ya da kurumların kurumlarla arasındaki tüm yasal ve resmi işlemlerin belgelenmesini sağlayan belgelerden alınan vergiye, damga vergisi denmektedir. Tanımda geçen kağıt terimi; yazılarak imzalanan ya da imza yerine geçecek bir işaretin konulmasıyla düzenlenmiş, bir durumu kanıtlamak ya da belli etmek için ibraz amacıyla kullanılan belgeler anlamındadır. Ayrıca kağıt terimi, elektronik imzaların da kullanılmasıyla manyetik ortamlarda ve elektronik veriler şeklindeki belgelerin ifade edilmesi için de kullanılmıştır. Damga vergisi alınması içinde kağıdın ibraz edilmiş olması, imzalanabilir olması ya da imza yerine geçebilecek ibarelerin yer alması ile belli bir hükme sahip olması gerekmektedir.
Damga Vergisinin Ödenmesi ve Zamanı
Damga vergisinin ödenmesi 3 ayrı şekilde yapılmaktadır. Pul yapıştırılmasıyla (Pul yapıştırılması yoluyla damga vergisi ödenmesi şekline 2005 yılında son verilmiştir), makbuz karşılığı olarak, istihkaktan kesinti yapılarak ya da basılı damga konularak ödenmektedir.
Basılı Damga Konularak Ödeme
Makbuzlar ve ibra senetleri, faturalar, ulaştırmaya dair kağıtlar, elektrik, havagazı, telefon ve su abone sözleşmeleri, Maliye Bakanlığından izin alınması şartıyla vergiye tabi tutulmuş diğer kağıtlar, pul yerine basılı damga konularak ödenmektedir. Bu kağıtların vergisi, %5 eksik olacak biçimde peşin olarak ödenmektedir.
Makbuz Verilerek Ödeme
Maliye Bakanlığının belirlediği kişiler, kuruluşlar ve kurumlar, bir ay içinde düzenlenmiş kağıtların vergisi, ertesi ayın 20. günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyannameyle bildirilmelidir. Yine ertesi ayın 26. günün akşamına kadar da ödemesi yapılmaktadır. Bu durum dışındaki hallerde ise kağıdın düzenlendiği tarihten itibaren 15 gün içinde vergi dairesine, yine bir beyannameyle bildirilmekte veaynı süre içinde de ödeme yapılmaktadır.
İstihkaktan Kesinti Yapılarak Ödeme
Maliye Bakanlığının izin verdiği, istihkaktan kesinti yapılarak ödeme yapacaklar;
- Genel ve özel bütçeli daireleri,
- İl özel idareleri ve belediyeler,
- Bankalar,
- İktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve de müesseseleridir.
Yukarıda belirtilen kurum ve kuruluşların ödemelerinde kullanılan ve de nispi vergiye tabi olan makbuzların ve bu önemdeki kağıtlara ait vergilerin, bu ödemelerin yapılması ya da avans olarak ödemelerde avansın itası sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle ödenmesi sağlanmaktadır. Genel bütçeli daireler dışındaki daireler, istihkaktan kesinti yapmak durumunda olan daireler ve müesseseler tarafından damga vergisi 1 ay içinde kesilmekte ve de ertesi ayın 20. Gününün akşamına kadar ödeme ederi ve de ödemenin yapıldığı yer, vergi dairesine bir beyanname ile bildirilmektedir. Ardından ödeme 26. günün akşamına kadar yapılmaktadır.
Elektronik ortamda düzenlenen belgeler
Elektronik ortamda düzenlenen belgeler ıslak imza ile imzalandığında ya da elektronik imza ile imzalandığında damga vergisine tabidir. Bunun dışında kalan elektronik ortamda oluşturulmuş belgeler damga vergisi kapsamına girmemektedir.
Sözleşmelerde Damga Vergisi
Sözleşmelerde damga vergisi taraflardan herhangi biri tarafından beyan edilip ödenebilir. Sözleşmeye, damga vergisinin ödeme şekli, hangi tarafça ödeneceği gibi özel hükümler eklenebilir. Geçmişte, düzenlenen her nüsha için ayrı ayrı damga vergisi ödemek gerekirken; 2016 yılında yapılan bir düzenleme ile vergi yükü hafifletilmiş olup, tek nüsha üzerinden damga vergisi ödenmesine yönelik değişiklik yapılmıştır.