Aşüra ya da Aşüre günü hicri takvimin ilk ayı olan ve oruç ibadetininde yapıldığı Muharrem ayının 10.gününe denk gelir. İslam inancında bu gün gerçekleştiğine inanılan pek çok önemli olay vardır. Bu rivayetlerden bazıları; Adem’in işlediği günahtan sonra tövbesinin kabul edilmesi, Nuh’un gemisinin tufandan kurtulması, Yunus’un balığın karnından sağ çıkması, İbrahim’in ateşte yanmaması, Musa’nın Kızıldeniz’i yararak İsrailoğullarını Mısır firavunundan kurtarması, İsa ‘nın doğumu ve ölümünden sonra göğe yükselmesidir. Bu nedenle bütün kutsal kitaplarda bu günün kudretlerinden bahsedildiği, Şiîlik ve Alevilikte olduğu gibi Museviliktede bu günün oruçla geçirildiği görülür.
Şiî inancına göre Aşûre Günü’nde, İslam peygamberi Muhammed’in torunu İmam Hüseyin Kerbelâ’da muharrem ayının onuncu gününde şehit olmuştur. Bu nedenle de Muharrem ayı matem ayı olarak kabul edilir ve bu ayda düğün ve benzeri eğlenceler yapılmaz, mâtem günlerinde taziye meclisleri düzenlenir, taziye yemekleri verilir.
Anadolu’da ise çeşitli hububatlardan pişirilen, aşure Nuh Tufanı ile ilgili bir rivayet dolayısıyla yapılır. Rivayete göre gemidekilerin yiyecekleri tufan boyunca bitmiş, erzak çuvallarının dibinde kalan az miktardaki yiyecekler tek bir kazan içerisinde birleştirilerek yemek yapılıp yenmiştir. Böylece aşure tüm insanlığı ve canlıların neslini tükenmekten kurtarmıştır.
Alevilikte ise, Hüseyin’in Kerbelâ’daki acısı başta olmak üzere On iki İmamlar’ın acılarını anmak ve anlamak için Muharrem Mâtemi denen matem tutulur. Bu gibi acıların bir daha yaşanmaması için insanlık değerlerini anlamak ve Alevî öğretisini özümsemek adına tutulur. Matem süresince bıçağa ve kesici aletlere el sürülmez, kurban kesilmez ve et yenmez, hiçbir canlıya eziyet edilmez. Kimsenin kalbini kırmamak, dil ile kimseyi incitmemek, kimse hakkında dedikodu yapmamak Mâtem Orucu’nun temel ilkelerindendir. Sağlığı yerinde olanlar ve isteyenler oruç tutarlar. Matemde amaç, kendine eziyet çektirmek değil,bu tarz kötü olayların bir daha yaşanmaması adına anmak ve unutmamaktır.
Aşure Nasıl Yapılır?
Aşure İçin Gerekli Malzemeler
3-4 su bardağı aşurelik buğday
2 su bardağı haşlanmış nohut
2 su bardağı haşlanmış kuru fasulye
20 adet kuru kayısı
½ su bardağı kuru üzüm ( sultaniye )
1 adet portakal kabuğu rendesi
10-15 adet kuru incir
1 paket vanilya
1 tutam tuz
4-5 su bardağı toz şeker
½ su bardağı kuş üzümü
Üzeri için:
Fındık
Ceviz
Kuş üzümü
Nar
Dolmalık fıstık
Tarçın
Aşure Yapımı
Akşamdan buğdayı suyu berrak oluncaya kadar iyice yıkayın. Üzerini geçecek kadar su koyup 5 dakika kaynatın, kapağını kapatıp bir gece bekletin. Yine aynı şekilde bir gece önceden fasulye ve nohut aynı kapta ıslatın.
Ertesi gün buğdaylara su ilave edip yumuşayana kadar orta ateşte kaynatın suyu azaldıkça sıcak su ilave edin.
Sırasıyla içine haşlanmış nohutları kuru fasulyeyi koyup kaynatın.
Suda beklettiğiniz kuru üzümleri süzüp ilave edin. Portakal kabuğu rendesi, kuş üzümünü ilave edip karıştırın. Şekerini ilave edin ve 5 dakika daha kaynatın.
Kuru kayısıları, tuzu ve vanilyayı ekleyin. Arzu ederseniz vanilya yerine gül suyu da kullanabilirsiniz.
Aynı zamanda incirleri küçük küpler halinde doğrayın ayrı bir kapta suda haşlayın süzün ve tencereye ilave edin. Sıcak olarak kaplara paylaştırın.
Soğuduktan sonra üzerlerini dilediğiniz malzemelerle süsleyip soğuk servis edin. Afiyet olsun…
